Thursday, July 26, 2012

Herkes Patates Sever :)

Sevgili Bolat'in son yazisi patatesle ilgili. Ben de onu okuyunca French Fries nerden gelmistir diye meraka dustum. Kendisi de rica etmis, " Bizim icin bir arastirir misin? " demis. Hal boyle, olunca bu konuya el atmak boynumuzun borcu oldu :)

Oncelikle ilginc olani, bu French Fries diye anilan ince kesim citir patates kizartmalarin aslinda bir Belcikali icadi olduguna dair genel bir kani olmasi. Buna karsilik, Belcika ve Fransa'da bu patateslere "Pommes Frites" deniyor. Anlayacaginiz, "Pom Frit" diye okunan ve dilimize "Kizarmis Patates" diye cevrilen, bildiginiz bizim patatesler.

Yaygin bir kaniya gore French Fries denilmesi, kendilerinin unlu bir Fransiz yemegi olmasindan kaynaklanmiyor, daha cok patateslerin Fransiz usulu kizartilmis olmalarini tanimliyor. Buna karsin, bir baska gorus ise patateslerin julyen kesimlerine gonderme yapilarak, Fransiz usulu kesilmis olmalari nedeniyle bu ismi  almis olduklari.

Her ne kadar "Fransiz Usulu Kizarmis Patatesler" Amerika'da,  Birinci Dunya Savasi sonrasi, savas sirasinda Belcika'da bu lezzeti tatmis Ingiliz ve Amerikan askerleri tarafindan populerlestirildiyse de, aslinda yeni kitada daha once de bilinen bir lezzetti. Askerler muhtemelen, Belcika ordusunun resmi dili Fransizca oldugu icin, bu tada "French Fries" demislerdi. Oysa Amerikan baskani Thomas Jefferson da 1784 ve 1789 yillarinda Fransa'da kaldigi sure icinde bu " Fransiz usulu kizarmis patateslerden" soz etmistir. Hatta bu lezzeti unutamamis olacak ki 1802 yilinda Beyaz Saray'da ilk kez "Fransiz usulu kizarmis patatesleri" yeniden yemistir.

Simdi Kizarmis Patatesin bu yeni kitaya yolculugu sirasinda, askerlerin ve Thomas Jefferson'in atladigi onemli bir unsura dikkat cekmek istiyorum. Kizarmis Patates yaninda mayonez olmadan dusunulebilir mi? Bence de dusunulemez. Ama Amerika'da kimse bu acigin ayirdinda degil. Hatta ben yana yakila mayonez aradigimda, damak tadimdan suphe eden Amerikalilarla cok karsilasiyorum. 1994 yapimi Pulp Fiction filminde Vincent ve Jules arasinda, bu konuyla ilgili talihsiz bir diyalog bile gecer:

Vincent: Hollanda'da kizarmis patateslerin uzerine ketchup yerine ne eklerler biliyor musun?
Jules: Ne?
Vincent: Mayonez.
Jules: Allah Kahretsin!
Vincent: Hahaha. boyle yaptiklarini gozlerimle gordum. O b.kun icinde yuzduruyorlar.
Jules: Igrenc.

Iste boyle. :) Simdi kizarmis patatesin farkli dillerdeki soylenislerini yazarken, Almanca'da da bir "Fransiz" lafinin gectigini farkettim. Belki Bubu biliyorsa, o da bizi bu konuda aydinlatir. Peki Yunancasi? Yunanlar da ozgun insanlardir, bizim gibi "Kizarmis Patates" dediklerini tahmin ediyorum; tabii ki kendi alfabelerinde. :)

Ilustrasyon: Ole'

For English please click CosieCosie.

13 comments:

Unknown said...

Yonancasini Ozlemaki hemen koyar!

Patates kizartmasi ile mayonezi Brezilyalilar da yiyor! Hatta pizzayi da mayonezle yiyorlar ayni bizim gibi, Amerika'lilar da sanki kereviz sapini fistik ezmesine batirip yemezlermis gibi uzaydan gelmis muamelesi yapiyorlar bize!

Cok ayip!

Offf olsa da yesek beeeee

Blogger Bolat said...

Vincent, Jules sizin ağzınızın tadı yoksa biz ne yapalım :))) Teşekkür ederim Ole :) etimoloji bilgimizi daha da sağlamlaştırdık ! Patates biber patlıcan der giderim arkadaş:)

Bettra said...

Amanın Amerikalılar kereviz sapını fıstığa mı batırıyorlar? Kabus bu be :) Olcican teşekkürler bilgi için aydınlandım :) Ve patates ketcapsiz dusunulemiyoooo :)

İki Kum Tanesi said...

Bolat noktayı koymuş zaten. Biz napalım. Pizza ve patatese Ketçap_ mayonez ilave edip keyfimize bakalım :) Bilgilere teşekkürler.

.B. said...

Benim bildigim Burda Almanlar sadece pommes diyorlar;)
BuBu

Bir Dut Masalı - nUnU said...

Sevgili Bolatin yazilari muthistir gercekten....
Ama sizin bu bilgilerde tam herseyi noktalamis..

Emeginize saglik sevgiler.
Artik aksamsoframizda patatesi gormeden olmaz :)

Blogger Bolat said...

Ole çizdiğin patatesi olimpiyat ateşi ilan ettim iyi mi :)) Şans getirsin Milli Takımımıza :)) Bu akşam maçımız var unutmayın!

Ozlemaki said...

amanın geç kaldım ama buyrun:
τηγανητές (kızartılmış-lar) πατάτες (patatesler)

Olé said...

Basakcim, peki elmayi fistik ezmesi ile yemelerine ne diyorsun? :)

Olé said...

Sevgili Bettra, Fusun ve nUnU, guzel yorumlariniz icin tesekkurler. Herkes patateslerini afiyetle yedi mi? :)

Olé said...

Bubu, ben cevirmenin sakatina gelmis olabilirm, ya da Almanlar kendi aralarinda kisaltmistir; kim bilir? Bu konuda eksper olan sensin. :)

Olé said...

Aaaa Bolat, renkler bakimindan uymus da bence. Isin komigi, muhtemelen sen onu paylasirken, ben de Olimpiyat atesini ciziyordum! :)

Olé said...

Ben de diyordum, Ozlemaki bizim patatesi ihmal etti. ;) Tesekkurler:)